Stogodišnjica smrti Todora P. Stankovića – junaka oslobođenja Niša obeležena na Starom groblju

Pomenom, polaganjem venaca i javnim časom na niškom Starom groblju danas je obeleženo sto godina od smrti Todora P. Stankovića – jednog od najistaknutijih političkih i javnih ličnosti Niša iz perioda pre i nakon oslobođenja od Turaka, kao i u vreme balkanskih i Prvog svetskog rata.

Stanković je ostao upamćen kao čovek koji je, po naredbi generala Milojka Lešjanina i uz saglasnost kralja Milana, istakao srpsku zastavu na Tvrđavi iznad Stambol kapije – simbolično označivši ulazak Niša u sastav Kraljevine Srbije.

Pomen su služili sveštenici Sabornog hrama, dok su vence na njegov grob položili potomci, predstavnici Grada Niša, Policije, Srpsko-ruskog humanitarnog centra, članovi udruženja posvećenih očuvanju sećanja na ratnike i velikane naše istorije, kao i brojni građani.

O životu i delu slavnog pretka govorila je njegova praunuka Ružica Vasić, ističući da je Todorovo nasleđe snažno oblikovalo i mnoge potomke, među kojima su bili generali, kraljevski ađutanti, lekari i javni radnici.

Zasluge za obeležavanje ove godišnjice ima i istraživač Miroslav Veličković, koji je podsetio da je na Starom groblju sahranjeno još 17 znamenitih savremenika i saboraca Stankovića – među njima Učitelj Tasa, Petar Ikonomović, Todor Milovanović, serdar Jolo Piletić i drugi. Njihovi grobovi su tom prilikom uređeni i obeleženi.

„Po mom dubokom uverenju, Todor Stanković je najznačajnija ličnost sa najvećom simbolikom na Starom groblju. Sam čin podizanja zastave na Tvrđavi, koji je označio kraj vekovnog ropstva, ostaje najveći simbol oslobođenja Niša“, poručio je Veličković.

Todor Stanković bio je rođeni Nišlija, učesnik svih ratova od 1878. do 1918. godine, nacionalni radnik i srpski konzul u Prištini, Skoplju, Bitolju i Solunu, jedan od začetnika srpskog novinarstva i ugledan diplomata. Odan dinastiji Obrenović, ali poštovan i od Karađorđevića, bio je prvi načelnik oslobođenog Niša, istoričar, pisac i poslanik. Imao je čin rezervnog konjičkog potpukovnika i nosilac je brojnih odlikovanja.

Mnogi ga i danas s pravom nazivaju – oslobodiocem Niša.